Balıkesir'in Ayvalık ilçesinde, 19. yüzyılda inşa edilen ancak 2001'de üretimine son verilen atıl durumdaki "Kırlangıç Zeytinyağı ve Sabun Fabrikası" restore edilerek, yaşam merkezine dönüştürülmeye başlandı.
Mülkiyeti Ayvalık Belediyesine ait, 5 bin 400'ü kapalı olmak üzere toplam 20 bin 336 metrekare alana sahip tarihi binanın, ihalesini Akkaşlar firmasının kazandığı "Kırlangıç Fabrikası Sosyal Yaşama Kazandırılması Geri Dönüşüm Projesi" kapsamında restorasyonu için yıkım çalışmasına Ayvalıklı Komili Hafriyat şirketi tarafından başlanıldı.
Yüzyılı aşkın süreçte ilçe halkı için iş kapısı olan, Ayvalık'ın zeytinyağı ve sabununu dünyaya tanıtan tarihi fabrikanın, sosyal ve kültürel bir merkez haline getirileceğini ifade eden firmanın sahibi Mehmet Sancar Komili, “Bugün başlayan yıkım çalışmaları ortalama 10 gün içinde bitirilecektir. Yıkım çalışmalarının akabinde temel atma ve işyerlerinin yapımı ile hazırlanan projeler yürüyecektir. İşin bitimi 18 ile 20 ay kadar sürecektir” dedi.
Yaklaşık 20 ay kadar sonra Ayvalık’ın muazzam bir yaşam alanına kavuşacağını kaydeden Mehmet Sancar Komili, “Burada alışveriş merkezleri, butik oteller, eğlence alanları, kafeteryalar oluşturulacak. Yıllardır atıl vaziyetteki bu alan inşallah iki yıl sonra ışıl ışıl bir cazibe merkezi haline gelecektir” diye konuştu.
BAŞKAN GENÇER MEMNUN
Ayvalık Belediye Başkanı Rahmi Gençer de yaptığı açıklamada, zeytinyağı ve sabun fabrikası olarak kurulan binanın tarihinin 1800'lü yılların sonlarına dayandığını söyledi.
Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren, milli kahramanlardan Fazıl Doğan'ın burayı rafine fabrika haline getirdiğini anlatan Gençer, Kırlangıç’ın özellikle 1950'li yıllardan itibaren Türkiye'nin en büyük zeytinyağı ve sabun markası haline geldiğini, bu mülkü Ayvalık'ın eski belediye başkanlarından Ahmet Tüfekçi'nin belediyeye kazandırdığını belirtti.
Gençer, 110 yıl hizmet veren fabrikanın işçi sayısının 350'yi bulduğu dönemler olduğunu kaydederek, "Bölgenin zeytin ve zeytinyağını hem ulusal hem de uluslararası pazarlarda önder bir şekilde tanıtan bu tesis, yaklaşık 20 yıldır kapalı. Mimarisini bozmadan, tesislerin hacimlerini büyütmeden burayı yenileyecek bir dönüşüm projesine girdik." diye konuştu. Ayvalık'ın endüstriyel miras açısından UNESCO yolunda olduğunu, bu sürece fabrikanın dönüşümünün büyük katkı sağlayacağını vurgulayan Gençer, şöyle devam etti:
"Burası halk için bir sosyal merkez olacak. Ayvalık'ın nüfusu 1922-1923'te gerçekleşen mübadele sonrasında Girit, Midilli Adası, Selanik, Bosna ve Bulgaristan'dan gelenler ve Altınova ile köylerimizdeki yerleşik Türklerden oluşmuştur. Nüfusun büyük bir kesimi göç yoluyla geldiği için burada bir göç ve mübadele müzesi oluşturacağız. Milli mücadele yıllarında ilk kurşunun atıldığı yerlerden birisi olan Ayvalık'ın Kuvayımilliye'nin de başlangıç noktası olması nedeniyle bu alana bir kent arşivi yapacağız. Ayvalık, cumhuriyet tarihinden itibaren de zeytin ve zeytinyağı üzerine endüstriyel bir merkez. Ayvalık hem kültürü hem yaşam şekli hem de endüstriyel mirasla önemli bir kent. Tüm bunların sergileneceği bir kent arşivimiz olacak. Ayvalık aynı zamanda çok sayıda sanatçının da olduğu bir kent. İlçemizde birçok sanat galerisi var ama Kırlangıç fabrikasına da çok güzel bir sanat galerisi kazandıracağız."
Ayrıca el sanatı atölyeleri, açık ve kapalı konser salonları, restoranlar, alışveriş mağazaları ve konaklama alanlarıyla bölgenin tam bir yaşam ve kültür merkezine dönüşeceğini dile getiren Gençer, Kırlangıç fabrikasını tarihi kimliğini bozmadan halkla buluşturacaklarını vurgulayarak, “Bu alanı sadece Ayvalık'a değil tüm Türkiye'ye kazandıracağız. Çünkü bence bu dönüşüm projesi, Türkiye'ye örnek olacak bir projedir” ifadelerini kullandı.
